انتخاب بهترین درایو حالت جامد (Solid-State Drive) یا SSD که با نیازمندی‌های شما تناسب داشته باشد، در ظاهر کار ساده‌ای به نظر می‌رسد؛ حتی اگر کمی وارد جزئیات شوید، تصور خواهید کرد که به اندازه انتخاب بهترین مادربورد یا کارت گرافیک، دشوار نیست. با این حال، اصلا بعید نیست که در هنگام خرید SSD دچار اشتباهی ساده شوید با خرید درایوی که سریع‌تر از توان اجرای سیستم شما است، پول خود را دور بریزید یا پول کمی بپردازید و درایو ضعیفی بخرید که نیازمندی‌های شما را برطرف نکند. بنابراین، در این مقاله می‌خواهیم نکات مهم قبل از خرید SSD را برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید.
نکات مهم قبل از خرید SSD
پیش از خرید SSD باید بدانید که منظور از PCIe و SATA چیست؟ کدامیک برای شما بهتر است و سرعت خواندن/نوشتن SSD متناسب با نیازمندی شما چقدر است؟ در ادامه، به سوالاتی از این دست پاسخ می‌دهیم و شما مخاطبان گرامی مجله تکنولوژی فرنا را برای خرید SSD راهنمایی می‌کنیم.
SATA یا NVMe؟
شاید اولین چیزی که پیش از خرید SSD به ذهن شما برسد، میزان فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز شما است اما مهم‌ترین چیزی که باید پیش از خرید در نظر داشته باشید، فرم فاکتور (form factor) است. هیچ کس یک PC را پیشفرض گرفتن SSD سر هم نمی‌کند. بنابراین، پیش از خرید SSD باید مادربرد، پردازنده و کارت گرافیک را خریده باشد و سپس با نظر نظر گرفتن فرم فاکتور، برای خرید SSD اقدام کنید. در واقع، مادربورد و پردازنده هستند که تعیین می‌کنند باید SATA بخرید یا NVMe.
کلمه SATA خلاصه شده عبارت Serial Advanced Technology Attachment و نوعی رابط قدیمی است که بعضی از SSDها از آن برای انتقال داده و ارتباط با کامپیوتر استفاده می‌کنند. در مقابل، NVMe، خلاصه شده عبارت Non-Volatile Memory Express و پروتکلی است که آن را به طور اختصاصی برای SSDها طراحی کرده‌اند حافظه گذار NAND را به حداکثر برساند. در حالی که SATA با در نظر گرفتن درایوهای سخت چرخنده (HDDها) طراحی شده، NVMe به طور اختصاصی برای سازگاری با سرعت بالا و تأخیر پایین SSDها ساخته شده است.
درایوهای NVMe روی رابط PCIe کار می‌کنند که خطوط متعددی را برای مخابره داده‌ها فراهم می‌آورد و بنابراین، این درایوها، بسیار سریع‌تر از درایوهای SATA هستند. سرعت خواندن/نوشتن SSDهای معمولی حدود ۵۰۰ مگابایت بر ثانیه است اما SSDهای NVMe می‌توانند کار خواندن/نوشتن داده‌ها را با سرعت ۷۰۰۰ مگابایت بر ثانیه هم انجام دهند که تفاوت بزرگی محسوب می‌شود و قطعا در استفاده روزمره از کامپیوتری که سر هم کرده‌اید، آن را احساس خواهید کرد.
با این حال، اینکه درایو SATA برای شما مناسب است یا درایو NVMe به مادربورد و فرم فاکتور آن بستگی دارد. معمولا، SSDهای SATA دارای فرم فاکتور ۲.۵ اینچ و به نازکی HDDهای لپ تاپ‌های قدیمی هستند، از رابط برق مشابهی استفاده می‌کنند و اندازه محل نصب آن‌ها روی لپ تاپ‌ها و کامپیوترهای دسکتاپ، مشابه اندازه محل نصب HDDها است. با اینکه SSDهای SATA از نظر سرعت به گرد پای SSDهای NVMe نمی‌رسند اما خیلی بهتر از درایوهای HDD هستند و در صورتی که مادربورد شما از SATA پشتیبانی می‌کند، در خرید SSD از نوع SATA درنگ نکنید.
در کامپیوترهای شخصی، اغلب SSDهای NVMe دارای فرم فاکتور M.2 هستند. البته، AICها نیز در بازار یافت می‌شوند ولی فراوانی خیلی کمی دارند. SSDهای دارای فرم فاکتور U.2 هم وجود دارند ولی بعید است که آن‌ها را در خارج از بازار کامپیوترهای دسکتاپ سازمانی ببینید.
NVMeها در مقایسه با SSDهای SATA بسیار نازک‌تر و کوچک‌تر هستند و بدون نیاز به هیچ گونه کابلی، به صورت مستقیم درون شکاف M.2 مادربورد قرار می‌گیرند. البته، مادربوردهای خوب دارای چندین شکاف M.2 هستند که امکان نصب چندین NVMe را فراهم می‌آورند.
PICe 3.0 یا PCIe 4.0؟
به غیر از فرم فاکتور، یکی دیگر از نکات مهم قبل از خرید SSD، انتخاب بین PCIe 3.0 و PCIe 4.0 است. اگر درایوی انتخاب کنید که از استاندارد PCIe 4.0 پشتیبانی کند، از سرعت بالاتری برخوردار است اما باید مادربورد از آن پشتیبانی کند. برای این منظور، باید مادربورد کامپیوتری که در حال سر هم کردن آن هستید، از نوع X570 یا B550 (یا جدیدتر) باشد تا درایو PCIe 4.0 بتواند با حداکثر سرعتش کار کند. دقت داشته باشید که مادربوردهایی که فقط از استاندارد PCIe 3.0 پشتیبانی می‌کنند، قابلیت نصب درایوهای PCIe 4.0 را دارند اما سرعت چنین درایوهایی روی این مادربردها، از استاندارد PCIe 3.0 فراتر نمی‌رود.
اگر نمی‌دانید که مادربورد شما از کدام رابط پشتیبانی می‌کند، مشخصات آن را بخوانید و اگر از PCIe 3.0 پشتیبانی می‌کند، نیازی نیست که پول بیشتری برای خرید SSD دارای استاندارد PCIe 4.0 بپردازید. در صورتی که نتوانستید اطلاعاتی در رابطه با رابط مادربرد کسب کنید، بهتر است SSD دارای PCIe 4.0 بخرید و با این موضوع کنار بیاید که ممکن است نتوانید از حداکثر سرعت آن استفاده کنید.
خلاصه اینکه اگر کامپیوتری که در حال سر هم کردن آن هستید، از NVMe پشتیبانی می‌کند، حتما این نوع SSD را بخرید زیرا خیلی گران‌تر از SSDهای SATA نیست ولی اختلاف سرعت آن‌ها چشمگیر است. در صورتی که صرفا می‌خواهید کامپیوتری برای کارهای روزمره یا کارهای اداری ببندید، SATA کار شما را راه می‌اندازد اما اگر کامپیوتری برای گیمینگ، ویرایش عکس و ویدئو و دیگر کارهای سنگین نیاز دارید، SSD نوع NVMe را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
فضای ذخیره‌سازی SSD باید چقدر باشد؟
نکته سوم از نکات مهم قبل از خرید SSD، توجه به میزان فضای ذخیره‌سازی آن است که باید با نیازمندی‌های شما تناسب داشته باشد. این کار چندان دشوار نیست؛ فقط کافی است که از خودتان بپرسید چقدر فضای ذخیره‌سازی روی کامپیوتر خود نیاز دارید؟ برای پاسخ به این پرسش، باید به کاربردی که برای کامپیوتر در نظر دارید، توجه داشته باشید.
در لپ تاپ‌های نازک و کوچک، SSDهای کوچک‌تر با فضای ذخیره‌سازی ۱۲۸ یا ۲۵۶ گیگابایت رایج هستند اما این روزها بهتر است به سراغ SSDهای دارای حافظه‌های بیشتر بروید. تنها نصب ویندوز ۱۱ تقریبا ۳۰ گیگابایت از حافظه کامپیوتر را اشغال می‌کند و مایکروسافت آفیس نیز به تنهایی ۶۴ گیگابایت حافظه نیاز دارد. در نتیجه، فضای زیادی از یک SSD دارای حافظه ۱۲۸ گیگابایت برای نگهداری فایل‌های شما یا نصب دیگر نرم‌افزارهای سنگین مثل فتوشاپ باقی نمی‌ماند.
در واقع، بهتر است که حداقل حافظه SSD شما، ۵۱۲ گیگابایت باشد؛ مگر اینکه قیمت آن برای شما مشکلی جدی باشد. البته، اختلاف قیمت SSDهای دارای حافظه ۵۱۲ گیگابایت با SSDهای دارای حافظه ۱۲۸ گیگابایت چندان زیاد نیست و توصیه ما همواره خرید SSDهای دارای حجم بالاتر است.
البته، بعضی از کاربران مثل گیمرها، طراحان گرافیک یا موشن گرافیست‌ها، حافظه بیشتری نیاز دارند و بهتر است به فکر SSDهای دارای حافظه یک یا دو ترابایت باشند. با این حال، بیشتر از این میزان حافظه SSD تنها برای بعضی کاربردهای خاص مورد نیاز است و تنها زمانی که مطمئن هستید که به آن نیاز دارید، به سراغ آن SSDها بروید زیرا قیمت SSDهای ۴ ترابایت و ۸ ترابایت، بسیار بالا است. دقت داشته باشید که همیشه امکان ارتقاء SSD وجود دارد و بهتر است که در حال حاضر، صرفا به فکر نیازهای میان-مدت خود باشید. همچنین، در صورتی که حافظه خیلی زیادی احتیاج دارید اما سرعت آن برای شما اهمیت ندارد، HDDها به دلیل قیمت بسیار پایین‌تر، گزینه‌های مناسب‌تری هستند.
کدام SSDها ماندگارتر هستند؟
دوام و پایداری SSDها تنها به کیفیت ساخت آن‌ها وابسته نیست بلکه پارامترهای مختلفی مثل تترابایت نوشته شده (TBW) و زمان متوسط تا از کار افتادن/زمان متوسط بین از کار افتادن‌ها (MTTF/MTBF) نیز بستگی دارد.
TBW همانطوری که از نامش پیدا است، پارامتری برای توصیف میزان دیتا قابل نوشتن روی SSD، پیش از پایان عمر آن اشاره دارد. هر زمانی که فایلی را ذخیره، حذف یا ویرایش می‌کنید، مقداری از TBW درایو SSD کامپیوتر شما مصرف می‌شود. هر SSD دارای مقدار TBW خاص خودش است زیرا سلول‌های حافظه گذار NAND بعد از چندین دور نوشتن دیتا، فرسوده می‌شوند. البته، این زمان تقریبی است و معمولا، SSDها بیشتر از TBW مشخص شده توسط سازنده، کار می‌کنند.
میزان TBW درایوهای SSD مورد استفاده کاربران معمولی، بسیار بالا است و هر چه حافظه ذخیره‌سازی آن‌ها بیشتر باشد، TBW بالاتری نیز خواهند داشت. برای مثال، درایو SSD سامسونگ 870 Evo با حافظه ۸ ترابایت، دارای TBW برابر با ۲۸۸۰ است اما نسخه یک ترابایتی آن تنها ۳۶۰ واحد TBW دارد. دقت داشته باشید که SSDهای NVMe معمولا دارای TBWهای بالاتری هستند. واقعیت این است که کاربران معمولی، هرگز در طول عمر کامپیوتر خود به این TBWها نمی‌رسند. برای درک بهتر طول عمر SSDها کافی است فرض کنید که درایوی با TBW برابر با ۱۰۰ دارید و هر هفته، ۱۰۰ گیگابایت روی آن می‌نویسید؛ در این صورت، ۵۰ سال طول می‌کشد تا سقف TBW را بزنید!
شاخص MTTF/MTBF نیز مشابه TBW است اما تخمینی زمانی از پایان عمر SSD به شما می‌دهد. واقعیت این است که احتمالا هرگز نمی‌توانید سقف MTTF/MTBF درایو SSD خود را پشت سر بگذارید. حتی بعضی از SSDهای NVMe دارای طول عمر یک میلیون تا ۲ میلیون ساعت هستند.
نیازی نیست که کاربران معمولی در هنگام خرید درایو SSD به این پارامترها توجه داشته باشند اما اینکه بدانید درایوی که می‌خرید، چقدر برای شما عمر می‌کند، به ویژه برای کاربردهای خاص، چیز بدی نیست. توجه داشته باشید که درایوها نیز مثل هر سخت‌افزار دیگری در کامپیوترها می‌توانند هر لحظه از کار بیفتند و بنابراین، تهیه نسخه پشتیبان یا همان بکاپ‌گیری از داده‌ای حساس از اهمیت بالایی برخوردار است.
چه پارامترهایی در سرعت خواندن/نوشتن SSD مؤثر هستند؟
یکی دیگر از نکات مهم قبل از خرید SSD، توجه به سرعت خواندن/نوشتن آن است و معمولا، خیلی از کاربران در هنگام خرید SSD از آن غافل می‌شوند. معمولا، SSDها از سرعت بسیار بالاتری نسبت به HDDها برخوردار هستند اما مقایسه انواع مختلف SSDها نشانگر تفاوت‌های قابل توجه بین آن‌ها است. برای مثال، پیش از این گفتیم که SSDهای NVMe تا چه اندازه از SSDهای SATA سریع‌تر هستند و نیز گفتیم که SSDهای PCIe 3.0، سرعت بالاتری در مقایسه با SSDهای PCIe 4.0 دارند. با این حال، خیلی مهم است که پیش از خرید SSD، مشخصات آن، از جمله سرعت خواندن/نوشتن را بررسی کنید.
سرعت خواندن نشان می‌دهد که SSD شما با چه سرعتی می‌تواند داده‌های درخواستی را فرا بخواند و بنابراین، تأثیر مستقیمی روی سرعت کلی عملکرد کامپیوتر خواهد داشت. سرعت نوشتن بیانگر سرعت ذخیره‌سازی فایل‌ها و داده‌های جدید است و معمولا هر دو پارامتر به صورت مگابایت بر ثانیه بیان می‌شود.
هر چه سرعت خواندن بالاتر باشد، کار کردن با کامپیوتر، روان‌تر، سریع‌تر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود زیرا سیستم سریع‌تر بوت می‌شود، زمان لود شدن پنجره‌ها و نرم‌فزارها پایین‌تر خواهد بود و در کل، همه‌چیز سریع‌تر انجام می‌شود و به همین دلیل است که برای اولین باری که از HDD به SSD می‌روید، سرعت کامپیوتر شما را شگفت‌زده می‌کند. همچنین، هر چه سرعت نوشتن بالاتر باشد، سرعت ذخیره‌سازی فایل‌ها در کامپیوتر شما بیشتر خواهد بود که روی سرعت کلی کامپیوتر اثر دارد.
پیش از این گفتیم که حداکثر سرعت SSDهای SATA حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ مگابایت بر ثانیه است. SSDهای دارای استاندارد PCIe 3.0 با سرعت حداکثر ۳۵۰۰ مگابایت بر ثانیه داده‌ها را می‌خوانند و سرعت خوانش داده‌ها در SSDهای دارای استاندارد PCIe 4.0 تا ۷۰۰۰ مگابایت بر ثانیه هم می‌رسد. البته SSDهای دارای استاندارد PCIe 5.0 نیز ساخته شده‌اند اما نادر هستند و به خنک‌کننده نیاز دارند. این SSDها می‌توانند به سرعت ۱۴ هزار بایت بر ثانیه هم برسند.
خلاصه اینکه فرم فاکتور، عامل تعیین‌کننده سرعت SSD است. با خرید SSD دارای استاندارد PCIe 4.0، از سریع‌ترین سرعت خواندن/نوشتن برخوردار خواهید شد اما این SSDها کمی گران‌تر هستند.
چقدر بودجه دارید؟
نکته دیگر از نکات مهم پیش از خرید SSD، میزان بودجه‌ای است که می‌توانید به خرید اختصاص دهید. امروزه، SSDها آنقدر ارزان شده‌اند که خرید HDDها منطقی به نظر نمی‌رسد. در واقع، قیمت SSDهای بسیار سریع NVMe دارای استاندارد PCIe 3.0 تقریبا با HDDها برابر است اما SSDهای مختلف دارای فرم فاکتورهای متفاوت و سرعت‌های مختلفی هستند که باید در هنگام خرید به آن‌ها توجه داشته باشید.
سوالات پرتکرار
۱- نکات مهم هنگام از خرید SSD کدامند؟
در هنگام خرید SSD باید به فرم فاکتور، فضای ذخیره‌سازی و سرعت‌های خواندن/نوشتن SSD توجه داشته باشید.
۲- سریع‌ترین SSD جهان کدام است؟
درایو SSD سامسونگ Crucial T700 دارای استاندارد PCIe 5.0 با سرعت خواندن ۱۲۴۰۰ مگابایت بر ثانیه و سرعت نوشتن ۱۱۸۰۰ مگابایت بر ثانیه، سریع‌ترین SSD جهان در سال ۲۰۲۴ محسوب می‌شود.
۳- بهترین SSD گیمینگ کدام است؟
SSDهای NVMe با استاندارد PCIe 4.0 با حافظه یک یا دو ترابایت، بهترین SSDهای گیمینگ در دنیا هستند و بهترین مدل SSD برای گیمینگ WD Blue SN570 است.
جمع‌بندی
انتخاب SSD متناسب با نیازمندی شما می‌تواند کار نسبتا سختی باشد و باید به عوامل متعددی برای این کار توجه داشته باشید. در این مقاله، نکات مهم قبل از خرید SSD را به شما گفتیم. دقت داشته باشید که پس از انتخاب مادربرد و پردازنده باید به سراغ SSD بروید توجه داشته باشید که فرم فاکتور و دیگر مشخصات SSD با مادربورد کامپیوتری که در حال جمع کردن آن هستید یا لپ تاپ که می‌خواهید SSD آن را تعویض کنید، همخوانی داشته باشد.
منبع:
digitaltrends.com